Śladami bohaterów "Kamieni na szaniec"
10 października uczniowie 7. i 8. klasy uczestniczyli w innej niż zwykle lekcji historii. Spacerując po Warszawie, słuchali opowieści o Alku, Rudym, Zośce i kilku innych cudownych ludziach, których w książce Kamienie na Szaniec uwiecznił Aleksander Kamiński.
Lekcja miała swój początek w Liceum im. Stefana Batorego, do którego przed wybuchem II wojny światowej uczęszczali bohaterowie reportażu Kamińskiego. Następnie uczniowie odwiedzili gmach przy al. Szucha 25 – siedzibę Gestapo w czasach okupacji niemieckiej. To tam bestialsko przesłuchiwany był Jan Bytnar ps. „Rudy”. Później udali się pod pomnik Mikołaja Kopernika, z którego na kilka dni przed rocznicą urodzin astronoma, Maciej Dawidowski ps. „Alek” zdjął ciężką, mosiężną płytę, którą Niemcy przysłonili napis: „Mikołajowi Kopernikowi – Rodacy”. Była to brawurowa akcja sabotażowa, ponieważ pomnik mieścił się na styku ruchliwych ulic i na wprost siedziby Komendy Głównej granatowej policji. Spod pomnika uczniowie przeszli pod Pałac Prezydencki i do Grobu Nieznanego Żołnierza – miejsca poświęconego poległym w walce o niepodległość.
Kolejnym punktem na trasie historycznego spaceru był róg ulic Długiej i Nalewki, gdzie znajduje się budynek Arsenału. To w tym miejscu 26 marca 1943 roku doszło do słynnej akcji pod Arsenałem. Głównym jej celem było odbicie Jana Bytnara „Rudego” z rąk niemieckich oprawców. Operacja pod kryptonimem „Meksyk II” zakończyła się sukcesem Grup Szturmowych Szarych Szeregów i była precedensowa, gdyż nigdy wcześniej nie odbijano więźniów, nawet wysokich rangą. Niestety, po kilku dniach Jan Bytnar i Maciej Dawidowski zmarli. Pierwszy z nich w wyniku obrażeń doznanych w trakcie „badań” gestapowców, drugi na skutek ciężkiej rany postrzałowej doznanej w trakcie walki pod Arsenałem. Po wysłuchaniu tej historii, uczniowie zwiedzili Pawiak, czyli muzeum największego więzienia politycznego na terenie okupowanej Polski.
Ostatnim miejscem, które odwiedziła młodzież z Kalina, był Cmentarz Wojskowy na Powązkach. To tam znajdują się miejsca spoczynku Rudego, Alka, Zośki, Stanisława Broniewskiego „Orszy”, Zygmunta Kaczyńskiego „Wesołego”, Aleksandra Kamińskiego „Kamyka” oraz wielu innych Polskich Bohaterów, którzy w życie potrafili wcielić dwa wspaniałe ideały: BRATERSTWO i SŁUŻBĘ. 1
Dzień spędzony w Warszawie był lekcją bardzo intensywną, ale bogatą w nowe wiadomości. Lekcją niezwykle ważną, ponieważ gdy zabraknie historii, zastąpią ją bajki.2
Serdecznie dziękujemy Pani Aleksandrze Ciach za organizację wycieczki do Warszawy.
1 A. Kamiński, Kamienie na szaniec, Warszawa 1999, s. 55.
2 Monteskiusz
Tekst: Sylwia Smolarek; foto: Magdalena Mordaka, Sylwia Smolarek
